Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει...

Νέα

01.02.2014

Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος προέρχεται από το ρήμα «εξαγνίζω» (februum) λόγω των θρησκευτικών εορτών εξαγνισμού και καθαρμού (Februa ή Februa Αγίου Τρύφωνα την 1η του μήνα του έδωσε και το όνομα «Αϊ-Τρύφωνας». tio) που τελούνταν στη Ρώμη στη διάρκεια του μήνα. Στην Ελλάδα έχει πάρει και διάφορες άλλες ονομασίες σχετικές με τη μικρή του διάρκεια: Μικρός, Κουτσός, Φλιάρης, Γκουζούκης και Κούντουρον (ποντ.κοντή+ουρά). Το Φλεβάρης προέρχεται από τις «φλέβες», δηλαδή τα υπόγεια νερά που αναβλύζουν στη διάρκειά του από τις πολλές βροχές.

Στην Μύκονο ο Φλεβάρης έχει δώσει μέσα στα χρόνια πολλές βροχές. Τελευταία μεγάλη νεροποντή ήταν τον Φλεβάρη του 2011 όπου το νησί είχε κηρυχθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

Παρ’ όλα αυτά ο Φεβρουάριος με τις ανθισμένες αμυγδαλιές είναι επίσης και προπομπός της άνοιξης, όπως μας λέει και η παροιμία: «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει». Και μαζί με την οργιάζουσα φύση έρχονται και οι οργιαστικές τελετουργίες της Αποκριάς. Όπως αναφέρει ο Χριστόφορος Μηλιώνης:

«Κύριο χαρακτηριστικό των εορτών αυτών είναι η μεταμφίεση (μασκαράδες, καρναβάλια), το γλέντι, οι βωμολοχίες και τα σκώματα, που σκοπό έχουν να ξυπνήσουν τις δυνάμεις της γονιμότητας. Αρχίζουν με το Τριώδιο, κορυφώνονται τις Αποκριές (την Κυριακή της Κρεατοφάγου και κυρίως, της Τυρινής) και τερματίζονται την Καθαρή Δευτέρα, με έξοδο στο ύπαιθρο, με φαγοπότι και “σαρακοστιανά” (λαγάνες, δηλαδή άζυμα, παστά ψάρια, ταραμά, τουρσιά, φρέσκα κρεμμυδάκια και σκόρδα), με χορούς και χαρταετούς».

Οι κραιπάλες όμως της Αποκριάς εξαγνίζονται με τα Συμόγιορτα, ένα τριήμερο αφιερωμένο σε τρεις αγίους: τον Αϊ-Τρύφωνα την 1η, την Υπαπαντή στις 2 και του Αϊ-Συμιού (Αγίου Συμεών) στις 3 του μήνα. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο καιρός την ημέρα της Υπαπαντής μπορεί να βοηθήσει στην «πρόβλεψη» των μεταβολών του καιρού που θα ακολουθήσει: «Καλοκαιρία της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας» και «Ό,τι καιρός κάμει στη Παπαντής, θα τον κάμει σαράντα μέρες». Τον Φεβρουάριο γιορτάζει επίσης και ο Άγιος Χαράλαμπος (στις 10 του μήνα), ο οποίος θεωρείται ότι προστατεύει από την πανώλη, ενώ στις 19 γιορτάζει η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία, ανήμερα του μαρτυρικού της θανάτου το 1589. Το σπίτι της βρισκόταν στη θέση του σημερινού μεγάρου της Αρχιεπισκοπής, ενώ το διατηρημένο λείψανό της φυλάσσεται σήμερα στο μητροπολιτικό ναό της Αθήνας.

Παροιμίες για τον Φλεβάρη:

Ο Φλεβάρης αν θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει

Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό.

Παπαντή καλοβρεμμένη, η κοφίνα γεμισμένη

Παπαντούλα βροχερή και τ' αλώνια σαν σωροί

Στις δεκαπέντ' από Φλεβάρη βαρεί το άλογο ποδάρι.

Τα χιόνια του Φλεβάρη, βγάζουν τον Μάρτη παλικάρι

Καλοκαιριά της Υπαπαντής, Μαρτιάτικος Χειμώνας

Τον Φλεβάρη τον καλό ανοίγει η γης από το νερό

Του Άη Τρυφώνου μην δουλέψεις και τα χέρια σου κλαδέψεις