Κατάχρηση φαρμάκων, γιατί και που οδηγεί

Η υπερβολική λήψη φαρμακευτικών ουσιών, αποτελεί συνήθως ένδειξη μιας ψυχικής διαταραχής. Υπάρχει διαφορά μεταξύ της Κατάχρησης και της Εξάρτησης, αν και πολλές φορές τοποθετούνται στην ίδια κατηγορία.

Εξάρτηση έχουμε όταν δεν μπορεί κάποιος να περιορίσει τη λήψη της συγκεκριμένης ουσίας, με σωματική εξάρτηση, αμέλεια άλλων βασικών ασχολιών της κάθε μέρας, προκειμένου να γίνει η λήψη, και εμμονή σε αυτό, παρότι έχουν σημειωθεί παρενέργειες και βλάβες στην υγεία.

Κατάχρηση έχουμε όταν ήδη υπάρχει βλάβη στην ψυχική και σωματική υγεία και ισορροπία.

 

Ένα σύνηθες φαινόμενο είναι η κατάχρηση αναλγητικών φαρμάκων, υπερδοσολογία ενάντια στον πόνο, ακόμα και όταν αυτός έχει περιοριστεί. Στις ουσίες αυτές ανήκουν και παράγωγα οπιοειδών, με λιγότερο ή περισσότερο δυναμικό εξάρτησης για τον οργανισμό.

Κάτι παρόμοιο βλεπουμε συχνά και με υπνωτικές ουσίες, όπως οι βενζοδιαζεπίνες, ή με φάρμακα που προωθούν σε θεραπευτική δοσολογία την ελλάτωση σωματικού βάρους.

 

Στην Ετήσια Έκθεση Εξάρτησης το 2010 καταγράφονται 1,4 εκατομύρια ανθρώπων, να πάσχουν από  την ασθένεια αυτή.

Η δυσκολία που παρουσιάζεται, ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος θέλει να απαλλαγεί από την εξάρτηση, είναι τα έντονα συμπτώματα, όταν σταματήσει κάποιος απότομα με τη λήψη αυτή. Συχνά εμφανίζονται ίλλιγγος, μυικοί σπασμοί στα άκρα και στην κοιλιακή χώρα, τάση για εμμετό ή και κρίσεις επιληψίας, για να αναφέρουμε μερικά από αυτά. 

 

Από την άλλη, η χρόνια κατάχρηση φέρνει συχνά αδυναμία, αίσθηση ψυχικής και σωματικής κόπωσης, δυσκολία στην καθημερινή συναναστροφή με άλλους ή στη διεκπεραίωση των αναγκών στην οικογένεια και την εργασία.

 

Ψάχνοντας για αιτίες συναντούμε συνήθως πολλούς παράγοντες, που συντελλούν. 

Η απώλεια κάποιου κοντινού προσώπου ή ο χρόνιος πόνος  ανήκουν στις συχνότερες αιτίες.

Από την άλλη πλευρά η βραχυπρόθεσμη ευδιαθεσία ή ευκολία, που εμφανίζεται από τη δράση του φαρμάκου, σπρώχνει συχνά κάποιους στην κατάχρηση.

 

Αν και πολλές φορές ο ασθενής εμφανίζεται αργά στο γιατρό για το θέμα αυτό, συστήνουμε την ιατρική παρακολούθηση, όταν ο ίδιος αρχίζει να νιώθει, ότι δεν μπορεί να σταματήσει με τη λήψη κάποας ουσίας, ή όταν η έλλειψή της του προκαλεί δυσφορία. Αυτό ισχύει και για τους γύρω, όταν παρατηρήσουν κοντινά πρόσωπα να παρουσιάζουν αυτή την συμπεριφορά.

 

Είναι ιδιαίτερα δύσκολη η απεξάρτηση, όταν η συγκεκριμένη ουσία συνδέεται με εθιμοτυπικά της καθημερινότητας, όπως η κατανάλωση αλκοόλ.

 

Η θεραπεία βασίζεται στη σταδιακή αφαίρεση της ουσίας από την καθημερινή λήψη σε συνεργασία με τον ιατρικό κλινικό έλεγχο και την υποστήριξη πολλές φορές με ψυχοθεραπευτικές μεθόδους.

Ακούγεται και είναι δύσκολο, αλλά η έγκαιρη επισήμανση του προβλήματος και η συστηματική συνεργασία  με το θεράποντα ιατρό και το περιβάλλον του ασθενούς μπορούν να φέρουν πολύ θετικά αποτελέσματα.

 

 

Δρ. Λουκάς Κωνσταντίνου

Ορθοπεδικός Χειρουργός - Τραυματιολόγος – Αθλητίατρος

Ειδικός Ιατρός Επείγουσας Ιατρικής